Temel Ve Türetilmiş Nicelikler Test Çöz 9. Sınıf Fizik Kuvvetler Soruları

9. sınıf Fizik dersinde temel ve türetilmiş nicelikler, özellikle kuvvetler konusu, fiziğin temel kavramlarını anlamada önemli bir yer tutar. Temel nicelikler doğrudan ölçülebilen ve diğer büyüklüklerin tanımında kullanılan büyüklüklerdir. Türetilmiş nicelikler ise temel niceliklerden formüllerle elde edilir. Kuvvet, türetilmiş bir nicelik olup hareket ve denge konularının temelini oluşturur. Bu konu, fiziksel olayları analiz etmede kritik bir rol oynar.

• Temel nicelikler: Uzunluk, kütle, zaman, sıcaklık, akım şiddeti, ışık şiddeti ve madde miktarı.
• Türetilmiş nicelikler: Hız, ivme, kuvvet, iş, enerji ve güç gibi temel niceliklerden türetilen büyüklükler.
• Kuvvetin birimi Newton (N) olup, 1 N = 1 kg·m/s² şeklinde ifade edilir.
• Kuvvet, vektörel bir büyüklüktür; yönü, doğrultusu ve şiddeti vardır.
• Temel niceliklerin SI birimleriyle ölçülmesi zorunludur.
• Türetilmiş niceliklerin formülleri, temel niceliklerin çarpımı veya bölümüyle elde edilir.

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. soru: Ahmet, marketten 5 kg patates almak istiyor. Satıcı, patatesleri elindeki eski bir baskül ile tartıyor ve 4,8 kg gösteriyor. Ahmet, bu durumu fizik dersinde öğrendiği temel niceliklerle açıklamak istiyor. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Kütle, temel niceliktir ve birimi kilogramdır.
B) Kuvvet, temel niceliktir ve birimi newtondur.
C) Hız, türetilmiş niceliktir ve birimi m/s'dir.
D) Zaman, temel niceliktir ve birimi saniyedir.
E) Enerji, türetilmiş niceliktir ve birimi jouledir.
Çözüm: Kütle, temel niceliktir ve birimi kilogramdır. Tartıda ölçülen değer kütleyi ifade eder. Doğru cevap A'dır.

2. soru: Bir inşaat işçisi, 50 kg'lık bir beton blokunu 2 m yüksekliğe çıkarmak için vinç kullanıyor. Vinç, bloku 10 saniyede yukarı çıkarıyor. Bu durumda, aşağıdaki niceliklerden hangisi türetilmiş nicelik değildir?
A) İş
B) Güç
C) Kütle
D) Hız
E) Enerji
Çözüm: Kütle, temel niceliktir. Diğer seçenekler (iş, güç, hız, enerji) türetilmiş niceliklerdir. Doğru cevap C'dir.

3. soru: Bir bisikletli, düz bir yolda 10 m/s sabit hızla giderken, önüne çıkan engeli fark edip fren yapıyor ve 5 saniyede duruyor. Bisikletin yavaşlama ivmesi kaç m/s²'dir?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
Çözüm: İvme = (Son hız - İlk hız) / Zaman = (0 - 10) / 5 = -2 m/s² (Yavaşlama olduğu için ivme negatiftir, ancak büyüklük 2 m/s²'dir). Doğru cevap B'dir.

4. soru: Bir öğrenci, laboratuvarda sürtünmesiz bir yüzeyde duran 2 kg kütleli cisme 10 N'luk bir kuvvet uyguluyor. Cismin 5 saniye sonraki hızı kaç m/s olur?
A) 10
B) 15
C) 20
D) 25
E) 30
Çözüm: F = m.a → 10 = 2.a → a = 5 m/s². V = V₀ + a.t = 0 + 5.5 = 25 m/s. Doğru cevap D'dir.

5. soru: Bir asansör, 600 N ağırlığındaki bir öğrenciyi 2 m/s²'lik ivme ile yukarı doğru hızlandırıyor. Asansör zemininin öğrenciye uyguladığı normal kuvvet kaç N'dir? (g = 10 m/s²)
A) 600
B) 660
C) 720
D) 780
E) 840
Çözüm: Öğrencinin kütlesi = 600 / 10 = 60 kg. N - mg = ma → N = m(g + a) = 60(10 + 2) = 720 N. Doğru cevap C'dir.

6. soru: Bir futbolcu, 0,5 kg kütleli topa vurduğunda top 20 m/s hız kazanıyor. Futbolcunun ayağının top ile temas süresi 0,1 saniye ise, futbolcunun topa uyguladığı ortalama kuvvet kaç N'dir?
A) 50
B) 100
C) 150
D) 200
E) 250
Çözüm: F.t = m.ΔV → F = (0,5 20) / 0,1 = 100 N. Doğru cevap B'dir.

7. soru: Bir yüzücü, havuzun bir ucundan diğer ucuna 25 m'lik mesafeyi 10 saniyede sabit hızla yüzüyor. Yüzücünün kütlesi 60 kg ise, bu sürede suyun yüzücüye uyguladığı ortalama sürtünme kuvveti kaç N'dir?
A) 0
B) 30
C) 60
D) 90
E) 120
Çözüm: Sabit hızla hareket edildiği için net kuvvet sıfırdır. Sürtünme kuvveti, yüzücünün uyguladığı itme kuvvetine eşit ve zıt yöndedir. Doğru cevap A'dır.

Anahtar Kelimeler: 9. sınıf kuvvet test çöz, temel ve türetilmiş nicelikler test soruları, yeni nesil fizik testleri, yazılı hazırlık testleri, kazanım kavrama testleri