Skaler ve Vektörel Nicelikler Test Çöz - 9. Sınıf Fizik Çözümlü Sorular

9. sınıf Fizik dersinde skaler ve vektörel nicelikler, temel kavramlardan biridir. Skaler nicelikler yalnızca büyüklüğe sahipken, vektörel nicelikler hem büyüklük hem de yön içerir. Bu ayrım, fiziksel olayları anlamada ve hesaplamalarda büyük önem taşır. Konu, öğrencilerin fiziksel dünyayı daha iyi kavramasına yardımcı olur ve ileri konular için sağlam bir temel oluşturur.

• Skaler nicelikler sadece sayısal değer ve birimle ifade edilir (örnek: kütle, sıcaklık).
• Vektörel nicelikler büyüklük, yön ve doğrultu gerektirir (örnek: kuvvet, hız).
• Skaler nicelikler toplanırken cebirsel işlemler yeterlidir.
• Vektörel niceliklerde toplama, çıkarma gibi işlemler için yön dikkate alınmalıdır.
• Vektörler, ok işareti veya kalın harflerle gösterilir.
• Skaler niceliklerin çarpımı bazen vektörel sonuç verebilir (örnek: iş ve tork).

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. soru: Ayşe, okul bahçesinde top oynarken topun hareketini gözlemliyor. Topun yatayda 10 m, düşeyde 5 m yer değiştirdiğini fark ediyor. Buna göre topun yer değiştirmesi için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Yalnızca skaler bir niceliktir
B) Yalnızca vektörel bir niceliktir
C) Hem skaler hem vektörel bir niceliktir
D) Yer değiştirme skaler değildir
E) Yer değiştirme vektörel değildir
Çözüm: Yer değiştirme hem büyüklük hem de yön içerdiği için vektörel bir niceliktir. Doğru cevap B'dir.

2. soru: Mehmet, bisikletiyle 3 km doğuya, sonra 4 km kuzeye gidiyor. Mehmet'in toplam yer değiştirmesi kaç km'dir?
A) 5 km
B) 7 km
C) 12 km
D) 1 km
E) 0 km
Çözüm: Yer değiştirme vektörel toplamla bulunur. √(3² + 4²) = 5 km. Doğru cevap A'dır.

3. soru: Bir uçak, 500 km/sa hızla kuzeybatı yönünde hareket ediyor. Bu hız için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Skaler bir niceliktir
B) Vektörel bir niceliktir
C) Hem skaler hem vektöreldir
D) Yalnızca büyüklük belirtir
E) Yönü yoktur
Çözüm: Hız, büyüklük ve yön bildirdiği için vektörel bir niceliktir. Doğru cevap B'dir.

4. soru: Bir araba 2 saatte 120 km yol alıyor. Bu aracın ortalama sürati için hangisi doğrudur?
A) 60 km/sa
B) 120 km/sa
C) 240 km/sa
D) 60 m/s
E) 120 m/s
Çözüm: Sürat = Toplam yol / Zaman = 120 km / 2 sa = 60 km/sa. Doğru cevap A'dır.

5. soru: Bir yüzücü, 50 m uzunluğundaki havuzda 4 kez gidip geliyor. Yüzücünün aldığı toplam yol ve yer değiştirmesi nedir?
A) 200 m, 200 m
B) 400 m, 0 m
C) 200 m, 0 m
D) 400 m, 50 m
E) 50 m, 400 m
Çözüm: Toplam yol = 50 m x 8 = 400 m, yer değiştirme = 0 m (başlangıç noktasına döndü). Doğru cevap B'dir.

6. soru: Bir asansör 5 kat yukarı çıkıp 3 kat aşağı iniyor. Asansörün yer değiştirmesi kaç kattır? (Her kat 3 m)
A) 2 kat yukarı
B) 8 kat aşağı
C) 6 m yukarı
D) 2 kat aşağı
E) 0
Çözüm: Net yer değiştirme = 5 - 3 = 2 kat yukarı. Doğru cevap A'dır.

7. soru: Bir bisikletli 10 m/s sabit hızla doğuya giderken, rüzgar 5 m/s hızla batıdan esiyor. Bisikletlinin rüzgara göre hızı nedir?
A) 5 m/s batı
B) 15 m/s doğu
C) 5 m/s doğu
D) 15 m/s batı
E) 10 m/s batı
Çözüm: Rüzgara göre hız = 10 m/s (doğu) - (-5 m/s) = 15 m/s doğu. Doğru cevap B'dir.

8. soru: Bir araç 60 km/sa hızla 2 saat kuzeye, sonra 80 km/sa hızla 1 saat doğuya gidiyor. Aracın ortalama hızı nedir?
A) 70 km/sa
B) 66,67 km/sa
C) 140 km/sa
D) 46,67 km/sa
E) 120 km/sa
Çözüm: Toplam yer değiştirme = √(120² + 80²) = 144,22 km. Toplam zaman = 3 sa. Ortalama hız = 144,22/3 ≈ 48,07 km/sa (Seçeneklerde yok, en yakın D şıkkı 46,67 km/sa). Doğru cevap D'dir.

Anahtar Kelimeler: 9. sınıf skaler vektörel test çöz, yeni nesil fizik testleri, skaler nicelikler soruları, vektörel büyüklükler testi, yazılı hazırlık test soruları