Demografik Dönüşüm Süreci ve Nüfus Piramitleri Test Çöz 9. Sınıf Coğrafya
9. sınıf Coğrafya dersinde işlenen "Demografik Dönüşüm Süreci ve Nüfus Piramitleri" konusu, toplumların nüfus yapısındaki değişimleri ve bu değişimlerin nedenlerini ele alır. Demografik dönüşüm, doğum ve ölüm oranlarındaki değişimlerle şekillenen süreçleri ifade ederken, nüfus piramitleri ise bir ülkenin yaş ve cinsiyet dağılımını görselleştirerek ekonomik ve sosyal dinamikleri yorumlamaya yardımcı olur. Bu konu, öğrencilere nüfus politikalarının etkilerini ve gelecekteki demografik eğilimleri anlama becerisi kazandırır.
Özet Bilgi
- Demografik dönüşüm süreci, bir toplumun nüfus yapısının yüksek doğum/ölüm oranlarından düşük doğum/ölüm oranlarına geçişini ifade eder.
- Bu süreç 5 aşamadan oluşur: İlkel, erken genişleme, geç genişleme, durağan ve düşüş dönemi.
- Nüfus piramitleri, bir ülkenin yaş ve cinsiyet dağılımını görselleştirerek demografik yapısını analiz etmeye yardımcı olur.
- Üçgen formlu piramitler (geniş tabanlı), yüksek doğum oranını ve gelişmekte olan ülkeleri temsil eder.
- Arı kovanı formlu piramitler, doğum/ölüm oranlarının dengelendiği gelişmiş ülkelerde görülür.
- Çanak formlu piramitler ise düşük doğum oranı ve yaşlanan nüfusu gösterir (örneğin Japonya).
Çözümlü Örnek Test Soruları
1. soru: Aşağıdaki nüfus piramitlerinden hangisi, doğum ve ölüm oranlarının yüksek olduğu, gelişmemiş bir ülkeye ait olabilir?
A) Geniş tabanlı, hızla daralan piramit
B) Dar tabanlı, geniş orta kesitli piramit
C) Dikdörtgene yakın şekilli piramit
D) Tabanı ve tepesi neredeyse eşit genişlikte olan piramit
E) Tabanı dar, tepesi geniş piramit
Çözüm: Gelişmemiş ülkelerde doğum ve ölüm oranları yüksektir, bu nedenle piramit geniş tabanlı ve hızla daralan bir şekilde olur. Doğru cevap A'dır.
2. soru: Demografik dönüşüm sürecinin "sanayileşme aşaması"nda aşağıdakilerden hangisi gözlemlenir?
A) Doğum oranları artar, ölüm oranları sabit kalır
B) Hem doğum hem de ölüm oranları hızla düşer
C) Ölüm oranları düşer, doğum oranları yüksek kalır
D) Doğum ve ölüm oranları dengelenir
E) Nüfus artış hızı sıfıra yaklaşır
Çözüm: Sanayileşme aşamasında tıbbi gelişmelerle ölüm oranları düşer, ancak doğum oranları henüz yüksektir. Doğru cevap C'dir.
3. soru: Aşağıdaki nüfus piramidi özelliklerinden hangisi, bir ülkenin "yaşlı nüfus"a sahip olduğunu gösterir?
A) Piramidin tabanının çok geniş olması
B) Piramidin orta kesimlerinin şişkin olması
C) Piramidin tepesinin geniş, tabanının dar olması
D) Piramidin şeklinin üçgene benzemesi
E) 0-14 yaş aralığının toplam nüfusa oranının %40'tan fazla olması
Çözüm: Yaşlı nüfusa sahip ülkelerde piramidin tepesi geniş, tabanı dar olur. Doğru cevap C'dir.
4. soru: "Demografik dönüşüm modeli"nin son aşamasında aşağıdakilerden hangisi beklenmez?
A) Doğum ve ölüm oranlarının dengelenmesi
B) Nüfus artış hızının sıfıra yaklaşması
C) Ortalama yaşam süresinin uzaması
D) Genç nüfus oranının artması
E) Yaşlı nüfus oranının yükselmesi
Çözüm: Son aşamada doğum oranları düşük olduğu için genç nüfus oranı artmaz, azalır. Doğru cevap D'dir.
5. soru: Bir ülkenin nüfus piramidinde 30-45 yaş aralığının belirgin şekilde daraldığı görülüyorsa, bu durum aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?
A) O yıllarda doğum oranlarının düşmesi
B) Savaş veya göç nedeniyle nüfus kaybı yaşanması
C) Bebek ölümlerinin artması
D) Kadın başına düşen çocuk sayısının azalması
E) Ortalama yaşam süresinin kısalması
Çözüm: Belirli bir yaş aralığındaki daralma, o dönemde nüfus kaybına işaret eder. Doğru cevap B'dir.
6. soru: Aşağıdaki ifadelerden hangisi, "demografik dönüşüm süreci"nin doğru bir tanımıdır?
A) Nüfusun tamamen gençleşmesi sürecidir
B) Tarım toplumundan sanayi toplumuna geçişle nüfus yapısının değişmesidir
C) Şehirleşmenin hızlanmasıyla nüfusun azalmasıdır
D) Göçlerle birlikte nüfusun homojen hale gelmesidir
E) Nüfusun sadece sayısal olarak artmasıdır
Çözüm: Demografik dönüşüm, toplumsal değişimle birlikte nüfus yapısının evrimidir. Doğru cevap B'dir.
Anahtar Kelimeler: 9. sınıf demografik dönüşüm testi, nüfus piramitleri soruları, yeni nesil test çöz, kazanım değerlendirme sınavı, yazılı hazırlık testleri