Coğrafi Koordinatlar Test Çöz 9. Sınıf Soruları ve Cevapları

9. sınıf Coğrafya dersinde coğrafi koordinatlar, Dünya'nın şekli ve hareketleriyle doğrudan ilişkili temel bir konudur. Bu konu, paralel ve meridyenlerin tanımı, özellikleri ve işlevleri üzerinden yer belirlemenin matematiksel temelini oluşturur. Enlem ve boylam kavramları, iklim bölgelerinin dağılışından zaman hesaplamalarına kadar pek çok coğrafi olayın anlaşılmasında kritik rol oynar. Koordinat sisteminin kullanım alanları, harita okuryazarlığı için de vazgeçilmez bir beceri sunar.

• Paralel (enlem) daireleri: Ekvator'a paralel, aralarındaki mesafe sabit olmayan hayali çizgiler.
• Meridyen (boylam) yayları: Kutup noktalarında birleşen, aralarındaki mesafenin Ekvator'da maksimum olduğu yarım daireler.
• Enlem etkileri: İklim, sıcaklık, tarım ürünleri dağılışı ve güneş ışınlarının geliş açısı üzerindeki belirleyici rol.
• Boylam etkileri: Yerel saat farkları ve uluslararası saat dilimlerinin oluşumundaki temel faktör.
• Koordinat sistemi: Bir noktanın Dünya üzerindeki kesin konumunu belirlemek için enlem ve boylamın birlikte kullanımı.
• Özel paraleller: Dönenceler, kutup daireleri ve Ekvator'un coğrafi/astronomik önemi.
• GPS teknolojisi: Modern koordinat sistemlerinin günlük hayattaki uygulama örnekleri.

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. soru: Ayşe, tatil için gittiği Antalya'da güneşin tam tepede olduğunu fark eder. Saat 12:00'de gölge boyunun sıfırlandığını gözlemler. Bu durumla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Antalya Ekvator üzerindedir.
B) Antalya Yengeç Dönencesi üzerindedir.
C) Antalya Oğlak Dönencesi üzerindedir.
D) Antalya Kuzey Kutup Dairesi'ndedir.
E) Antalya Güney Kutup Dairesi'ndedir.
Çözüm: Güneş ışınlarının dik geldiği yerlerde gölge boyu sıfır olur. Türkiye, Yengeç Dönencesi ile Kuzey Kutup Dairesi arasında yer alır. Antalya'da güneş ışınlarının dik geldiği tarih 21 Haziran'dır. Doğru cevap B'dir.

2. soru: Mehmet, İstanbul'dan kalkan uçağın 6 saat sonra Tokyo'ya indiğini öğrenir. Uçuş sırasında tarih değişikliği yaşanmıştır. Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tokyo'nun başlangıç meridyenine yakın olması
B) Tokyo'nun İstanbul'dan daha doğuda yer alması
C) Tokyo'nun Ekvator'a daha yakın olması
D) Tokyo'nun kutup dairesi içinde yer alması
E) Tokyo'nun deniz seviyesinden yüksek olması
Çözüm: Tarih değişikliği, Dünya'nın batıdan doğuya doğru dönmesi ve zaman dilimlerinin farklı olmasından kaynaklanır. Tokyo, İstanbul'dan yaklaşık 8 saat ileridedir. Doğru cevap B'dir.

3. soru: Zeynep, sosyal medyada Norveç'te yaşayan bir arkadaşının yazın gece yarısı güneş altında çekilmiş fotoğrafını görür. Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Norveç'in Ekvator'a yakın olması
B) Norveç'in kutup dairesi içinde yer alması
C) Norveç'in başlangıç meridyeni üzerinde olması
D) Norveç'in yüksek bir platoda bulunması
E) Norveç'in volkanik bir ada olması
Çözüm: Gece yarısı güneşi, kutup dairesi içindeki bölgelerde yaz aylarında görülen bir doğa olayıdır. Norveç'in bir kısmı Kuzey Kutup Dairesi içinde yer alır. Doğru cevap B'dir.

4. soru: Ali, haritada 30° doğu meridyeni ile 40° kuzey paralelinin kesiştiği noktayı işaretler. Bu nokta ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Ekvator'un güneyinde yer alır
B) Başlangıç meridyeninin doğusundadır
C) Oğlak Dönencesi üzerindedir
D) Greenwich'in batısındadır
E) Güney Kutup Dairesi içindedir
Çözüm: 40° kuzey paraleli Ekvator'un kuzeyinde, 30° doğu meridyeni ise başlangıç meridyeninin (0°) doğusunda yer alır. Doğru cevap B'dir.

Anahtar Kelimeler: 9. sınıf coğrafya test çöz, coğrafi koordinatlar test soruları, yazılı hazırlık testleri, yeni nesil coğrafya soruları, kazanım testleri çöz