Atom Orbitalleri ve Elektron Dizilimi Test Çöz 9. Sınıf Kimya Çözümlü Testler

9. sınıf Kimya dersinin temel konularından biri olan "Atom Orbitalleri ve Elektron Dizilimi", atomun yapısını ve elektronların enerji seviyelerindeki dağılımını anlamamızı sağlar. Bu konu, kimyasal bağların oluşumunu ve elementlerin periyodik özelliklerini açıklamada kritik bir rol oynar. Orbitallerin şekilleri, elektronların yerleşim kuralları ve atomların kararlılığı gibi temel kavramlar, kimyanın diğer konularına da temel oluşturur. Bu nedenle, konunun iyi kavranması ileri düzey kimya bilgisi için önemlidir.

• Atom orbitalleri, elektronların bulunma olasılığının yüksek olduğu bölgelerdir.
• Başlıca orbital türleri: s (küresel), p (dumbbell şeklinde), d ve f orbitalleridir.
• Elektron diziliminde Aufbau ilkesi, Pauli dışlama ilkesi ve Hund kuralı geçerlidir.
• Elektronlar önce düşük enerjili orbitallere, sonra yüksek enerjili olanlara yerleşir.
• Periyodik tablodaki elementlerin elektron dağılımları, kimyasal özelliklerini belirler.
• Kararlı atomlarda tam dolu veya yarı dolu orbitaller tercih edilir (örneğin, asal gazlar).
• Orbital diyagramları, elektronların spin yönlerini gösterir.

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. soru: Ayşe, kimya dersinde atom orbitallerini öğrenirken s orbitalinin küresel şekilli olduğunu duydu. Ancak arkadaşı Mehmet, p orbitallerinin farklı yönelimlere sahip olduğunu söyledi. Ayşe, bu bilgileri pekiştirmek için aşağıdaki soruyu çözmeye çalışıyor:
"Bir atomun elektron diziliminde 3p orbitalleri tam dolu ise, bu atomun son katmanında kaç elektron bulunur?"
A) 2
B) 6
C) 8
D) 10
E) 12
Çözüm: 3p orbitalleri tam dolu ise 3p⁶ şeklinde yazılır. Son katmanda 3s² ve 3p⁶ olmak üzere toplam 8 elektron bulunur. Doğru cevap C'dir.

2. soru: Kimya öğretmeni Ali Bey, sınıfta elektron dizilimi ile ilgili bir deney yapıyor. Deneyde, farklı elementlerin elektron dağılımlarını karşılaştırıyor. Öğrencilerden Elif, aşağıdaki soruyu yanıtlamaya çalışıyor:
"20Ca elementinin temel haldeki elektron diziliminde kaç tane tam dolu orbital bulunur?"
A) 5
B) 6
C) 7
D) 8
E) 9
Çözüm: 20Ca'nın elektron dizilimi 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s² şeklindedir. Tam dolu orbitaller: 1s, 2s, 2p (3 orbital), 3s, 3p (3 orbital), 4s olmak üzere toplam 9 tam dolu orbital vardır. Doğru cevap E'dir.

3. soru: Berk, kimya projesi için atomların elektron dizilimlerini araştırıyor. Araştırması sırasında aşağıdaki soruyla karşılaşıyor:
"Bir X atomunun son katmanında 4 elektron bulunmaktadır. Bu atomun 3d orbitalleri tam dolu ise, X atomunun atom numarası kaçtır?"
A) 22
B) 24
C) 26
D) 28
E) 30
Çözüm: Son katman 4s² 4p² şeklinde olmalıdır (4 elektron). 3d orbitalleri tam dolu ise 3d¹⁰ yazılır. Elektron dizilimi: 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d¹⁰ 4s² 4p² şeklindedir. Toplam elektron sayısı 30'dur. Doğru cevap E'dir.

Anahtar Kelimeler: 9. sınıf atom orbitalleri test çöz, elektron dizilimi test soruları, yeni nesil kimya testleri, kazanım testleri çöz, yazılı hazırlık testleri