Periyodik Özellikler Test Çöz 9. Sınıf Kimya Soruları ve Cevapları

9. sınıf Kimya dersinin önemli konularından biri olan Periyodik Özellikler, elementlerin atom yapılarına bağlı olarak gösterdikleri düzenli değişimleri inceler. Bu konu, periyodik tablonun temel mantığını anlamak için kritik bir öneme sahiptir. Atom yarıçapı, iyonlaşma enerjisi, elektron ilgisi ve elektronegatiflik gibi özellikler, elementlerin kimyasal davranışlarını belirler. Periyodik özelliklerin nasıl değiştiğini kavramak, kimyanın diğer konularını anlamada da kolaylık sağlar.

• Atom yarıçapı: Atomun büyüklüğünü ifade eder, periyotta soldan sağa azalır, grupta yukarıdan aşağı artar.
• İyonlaşma enerjisi: Bir atomdan elektron koparmak için gereken enerjidir, periyotta artar, grupta azalır.
• Elektron ilgisi: Atomun elektron alma eğilimidir, periyotta artar, grupta azalır (istisnalar hariç).
• Elektronegatiflik: Atomun bağ yaparken elektron çekme kuvvetidir, periyotta artar, grupta azalır.
• Metalik ve ametalik özellikler: Metaller elektron vermeye, ametaller almaya yatkındır; periyodik tabloda soldan sağa metalik özellik azalır.

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. soru: Ayşe, laboratuvarda periyodik tablodaki elementlerin atom yarıçaplarını karşılaştırıyor. Aynı periyotta soldan sağa doğru gidildikçe atom yarıçapının genellikle azaldığını biliyor. Ancak, 2. periyotta neonun atom yarıçapının flordan daha küçük olduğunu fark ediyor. Bu durumun en olası açıklaması nedir?
A) Neonun elektron sayısının daha az olması
B) Florun daha fazla protona sahip olması
C) Neonun elektronlarının daha sıkı çekirdeğe çekilmesi
D) Florun daha büyük bir atom numarasına sahip olması
E) Neonun bir soy gaz olması ve kararlı yapıda bulunması
Çözüm: Neon bir soy gazdır ve kararlı elektron dizilimine sahiptir. Bu nedenle elektron bulutunda çekirdek tarafından daha güçlü çekilir, bu da atom yarıçapının küçülmesine neden olur. Doğru cevap E'dir.

2. soru: Kimya öğretmeni, tahtaya periyodik tablonun 3. periyot elementlerini yazıyor ve öğrencilerden iyonlaşma enerjisinin en yüksek olduğu elementi bulmalarını istiyor. Öğrencilerden biri, magnezyumun (Mg) iyonlaşma enerjisinin en yüksek olduğunu iddia ediyor. Bu iddia neden yanlıştır?
A) Magnezyumun elektron verme eğiliminin yüksek olması
B) Argonun soy gaz olması ve en yüksek iyonlaşma enerjisine sahip olması
C) Alüminyumun daha düşük iyonlaşma enerjisine sahip olması
D) Sodyumun en düşük iyonlaşma enerjisine sahip olması
E) Klorun elektron almaya yatkın olması
Çözüm: 3. periyotta iyonlaşma enerjisi en yüksek olan element argondur çünkü soy gazdır ve kararlı elektron dizilimine sahiptir. Doğru cevap B'dir.

3. soru: Bir kimya öğrencisi, periyodik tabloda aynı grupta yer alan elementlerin elektron ilgilerini araştırıyor. 7A grubunda (halojenler) yukarıdan aşağıya doğru inildikçe elektron ilgisinin genellikle azaldığını fark ediyor. Ancak, florun (F) elektron ilgisinin klordan (Cl) daha düşük olduğunu öğreniyor. Bu durumun nedeni nedir?
A) Florun atom yarıçapının çok küçük olması ve elektron eklenmesi sırasında itme kuvvetlerinin artması
B) Klorun daha fazla protona sahip olması
C) Florun daha kararlı bir yapıda olması
D) Klorun daha büyük bir atom hacmine sahip olması
E) Florun daha yüksek elektronegatifliğe sahip olması
Çözüm: Florun atom yarıçapı çok küçük olduğu için eklenen elektron diğer elektronlarla şiddetli itme yaşar, bu da elektron ilgisini azaltır. Doğru cevap A'dır.

4. soru: Bir bilim insanı, periyodik tabloda metallerin elektrik iletkenliği ile ilgili bir deney yapıyor. 4. periyotta yer alan potasyum (K), kalsiyum (Ca) ve bakır (Cu) elementlerini karşılaştırıyor. Hangisinin elektrik iletkenliği en yüksektir ve bunun nedeni nedir?
A) Potasyum - En düşük atom numarasına sahip olması
B) Kalsiyum - İki değerlikli elektron bulundurması
C) Bakır - Serbest elektron hareketliliğinin yüksek olması
D) Potasyum - En hafif metal olması
E) Kalsiyum - Daha kararlı bir yapıda olması
Çözüm: Bakır, geçiş metalidir ve serbest elektron hareketliliği çok yüksektir, bu da elektrik iletkenliğini artırır. Doğru cevap C'dir.

5. soru: Bir kimya laboratuvarında öğrenciler, periyodik tablonun 5A grubundaki elementlerin erime noktalarını inceliyor. Azot (N), fosfor (P) ve arsenik (As) elementlerinden hangisinin erime noktası en yüksektir ve bunun nedeni nedir?
A) Azot - Moleküler yapısının basit olması
B) Fosfor - Katı halde P4 molekülleri oluşturması
C) Arsenik - Metaloid özellik göstermesi ve daha güçlü bağlar oluşturması
D) Azot - Gaz halde bulunması
E) Fosfor - Daha fazla allotropa sahip olması
Çözüm: Arsenik metaloid özellik gösterir ve atomları arasında daha güçlü bağlar oluşur, bu da erime noktasını yükseltir. Doğru cevap C'dir.

Anahtar Kelimeler: 9. sınıf periyodik özellikler test çöz, periyodik özellikler test soruları, yeni nesil kimya testleri, kazanım testleri 9. sınıf, yazılı hazırlık testleri