Hücre Zarından Madde Geçişleri Test Çöz 9. Sınıf Difüzyon, Ozmos Testleri
Hücre zarı, canlılığın devamı için madde alışverişini düzenleyen seçici geçirgen bir yapıdır. Bu derste, hücre zarından madde geçişlerinin temel mekanizmaları olan difüzyon ve ozmos incelenir. Difüzyon, moleküllerin yoğunluk farkı nedeniyle pasif olarak hareketidir. Ozmos ise su moleküllerinin yarı geçirgen zar üzerinden dengelenme sürecidir. Bu süreçler, hücrenin homeostazını koruması için hayati öneme sahiptir.
- Difüzyon, moleküllerin yüksek yoğunluktan düşük yoğunluğa doğru pasif hareketidir.
- Ozmos, suyun yarı geçirgen zar üzerinden difüzyonudur.
- Pasif taşıma, enerji harcanmadan gerçekleşir (difüzyon ve ozmos örnekleridir).
- Hipotonik, izotonik ve hipertonik çözeltiler ozmosu etkiler.
- Plazmoliz ve deplazmoliz, bitki hücrelerinde ozmotik basınç değişimlerine örnektir.
- Difüzyon hızına sıcaklık, molekül büyüklüğü ve yoğunluk farkı etki eder.
Çözümlü Örnek Test Soruları
1. soru: Ayşe, laboratuvarda hücre zarından madde geçişlerini incelerken bir deney tasarlıyor. İki farklı ortam hazırlıyor: Birinci ortamda yoğunluğu yüksek şeker çözeltisi, ikinci ortamda ise saf su bulunuyor. Ayşe, hücre zarının bu iki ortam arasında nasıl davranacağını gözlemlemek istiyor. Bu deneyde gözlemlenecek olay nedir?
A) Aktif taşıma
B) Difüzyon
C) Ozmos
D) Endositoz
E) Ekzositoz
Çözüm: Bu deneyde şeker çözeltisi ve saf su arasında su moleküllerinin hareketi gözlemlenir. Su molekülleri, yoğunluğun az olduğu saf su tarafından yoğunluğun fazla olduğu şeker çözeltisine doğru hareket eder. Bu olay ozmos olarak adlandırılır. Doğru cevap C'dir.
2. soru: Mehmet, bir bitki hücresini hipertonik bir çözeltiye koyduğunda hücrenin büzüldüğünü gözlemliyor. Ancak aynı deneyi hayvan hücresiyle yaptığında hücrenin tamamen büzülmediğini fark ediyor. Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bitki hücrelerinde hücre duvarının bulunması
B) Hayvan hücrelerinde mitokondrinin fazla olması
C) Bitki hücrelerinde kloroplast bulunması
D) Hayvan hücrelerinde ribozom olmaması
E) Bitki hücrelerinde kofulun küçük olması
Çözüm: Bitki hücrelerinde hücre duvarı bulunur ve bu yapı hücrenin aşırı büzülmesini engeller. Hayvan hücrelerinde ise hücre duvarı olmadığı için hücre tamamen büzülebilir. Doğru cevap A'dır.
3. soru: Bir öğrenci, hücre zarından madde geçişleriyle ilgili bir araştırma yapıyor. Araştırmasında "difüzyon" ve "aktif taşıma" arasındaki farkları inceliyor. Aşağıdakilerden hangisi bu iki süreç arasındaki temel farklardan biri değildir?
A) Difüzyon enerji harcamaz, aktif taşıma harcar
B) Difüzyon yalnızca küçük moleküller için geçerlidir
C) Aktif taşıma yoğunluk farkına karşı gerçekleşebilir
D) Difüzyon her zaman hücre zarındaki proteinlerle gerçekleşir
E) Aktif taşıma taşıyıcı proteinler gerektirir
Çözüm: Difüzyon, küçük moleküllerin yoğunluk farkı nedeniyle hareketidir ve her zaman proteinlerle gerçekleşmez. Örneğin, oksijen ve karbondioksit gibi moleküller doğrudan zarın lipid tabakasından geçebilir. Doğru cevap D'dir.
4. soru: Bir biyoloji öğretmeni, öğrencilerine hücre zarından madde geçişlerini anlatırken şu örneği veriyor: "Tuzlu bir suda bekletilen salatalık zamanla buruşur. Ancak aynı salatalık saf suda bekletilirse şişer." Bu örnekteki olaylar sırasıyla hangi kavramlarla açıklanır?
A) Ozmos - Difüzyon
B) Plazmoliz - Deplazmoliz
C) Aktif taşıma - Pasif taşıma
D) Endositoz - Ekzositoz
E) Difüzyon - Ozmos
Çözüm: Tuzlu suda hücreden su çıkışı olur (plazmoliz), saf suda ise hücreye su girişi olur (deplazmoliz). Doğru cevap B'dir.
5. soru: Bir hastanede diyaliz makinesi kullanan bir hasta, doktoruna "Bu makine benim hücrelerimdeki atık maddeleri nasıl temizliyor?" diye soruyor. Doktorun vereceği cevap aşağıdakilerden hangisi olmalıdır?
A) Aktif taşıma ile atık maddeleri uzaklaştırır
B) Difüzyon ile atık maddelerin kandan temizlenmesini sağlar
C) Ozmos ile suyu filtre eder
D) Endositoz ile atıkları içeri alır
E) Ekzositoz ile atıkları dışarı atar
Çözüm: Diyaliz makinesi, kandaki atık maddelerin yoğunluk farkı nedeniyle difüzyon ile temizlenmesini sağlar. Doğru cevap B'dir.
Anahtar Kelimeler: 9. sınıf biyoloji hücre testleri, difüzyon ozmos test çöz, hücre zarı madde geçişi soruları, yeni müfredat biyoloji testleri, kazanım testleri 9. sınıf