Vektörlerin Özellikleri Test Çöz 9. Sınıf Fizik Soruları Cevapları

9. sınıf Fizik dersinin önemli konularından biri olan vektörler, büyüklük ve yön bilgisi taşıyan fiziksel niceliklerdir. Skalerlerden farklı olarak vektörler, hem şiddet hem de doğrultu içerir. Bu nedenle, vektörlerin toplanması, çıkarılması ve bileşenlerine ayrılması gibi işlemler özel kurallara tabidir. Vektörler, hareket, kuvvet ve manyetizma gibi birçok fiziksel olayın anlaşılmasında kritik rol oynar. Bu konuyu iyi kavramak, ilerleyen fizik konularını anlamak için temel oluşturur.

• Vektörler, büyüklük (şiddet) ve yön ile tanımlanır.
• Skaler niceliklerden (sadece büyüklük) farklıdır.
• Vektörler, ok işaretiyle veya kalın harflerle gösterilir.
• Vektörlerin toplamı, uç uca ekleme (paralelkenar) yöntemiyle bulunur.
• Bir vektör, bileşenlerine (x, y, z eksenlerindeki izdüşümleri) ayrılabilir.
• Vektörlerin çıkarılması, ters yönlü vektör eklenerek yapılır.
• Vektörlerin çarpımı iki şekildedir: skaler (nokta) çarpım ve vektörel (çapraz) çarpım.

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. soru: Ayşe, evinin bahçesindeki ağaca asılı salıncağı iterek oynamaktadır. Salıncak, Ayşe'nin uyguladığı kuvvetle 30° açı yaparak 40 N büyüklüğünde hareket etmektedir. Salıncağın yatay ve düşey bileşenlerini hesaplayınız.
A) Fx = 20 N, Fy = 20√3 N
B) Fx = 40 N, Fy = 0 N
C) Fx = 20√3 N, Fy = 20 N
D) Fx = 0 N, Fy = 40 N
E) Fx = 10 N, Fy = 10√3 N
Çözüm: Fx = F · cosθ = 40 · cos30° = 40 · (√3/2) = 20√3 N, Fy = F · sinθ = 40 · sin30° = 40 · (1/2) = 20 N. Doğru cevap C'dir.

2. soru: Bir kargo gemisi, limana yanaşırken iki römorkör tarafından çekilmektedir. Birinci römorkör 5000 N kuvvetle doğuya, ikinci römorkör ise 5000 N kuvvetle kuzeye doğru çekmektedir. Geminin bileşke kuvvetinin büyüklüğü ve yönü nedir?
A) 5000√2 N, kuzeydoğu yönünde
B) 10000 N, doğu yönünde
C) 5000 N, kuzey yönünde
D) 5000√2 N, güneydoğu yönünde
E) 0 N, hareket etmez
Çözüm: Bileşke kuvvet, dik bileşenlerin vektörel toplamıdır: |R| = √(5000² + 5000²) = 5000√2 N. Yönü ise kuzeydoğu (45°) olacaktır. Doğru cevap A'dır.

3. soru: Bir bisikletli, düz bir yolda 10 m/s sabit hızla giderken aniden 6 m/s² ivmeyle fren yapıyor. Durana kadar geçen süre ve aldığı yol nedir?
A) t = 1 s, x = 5 m
B) t = 1.67 s, x = 8.33 m
C) t = 2 s, x = 10 m
D) t = 0.5 s, x = 2.5 m
E) t = 3 s, x = 15 m
Çözüm: Durma süresi: t = v/a = 10/6 ≈ 1.67 s. Yol: x = v·t - ½a·t² = 10·1.67 - ½·6·(1.67)² ≈ 8.33 m. Doğru cevap B'dir.

Anahtar Kelimeler: 9. sınıf fizik vektörler testi, vektörler test çöz, fizik kazanım testleri, yeni nesil fizik soruları, yazılı hazırlık testleri