Vektörlerin Bileşenlerine Ayrılması Test Çöz 9. Sınıf Fizik

9. sınıf Fizik dersinde vektörlerin bileşenlerine ayrılması, temel bir konudur ve fiziksel büyüklüklerin analizinde büyük önem taşır. Vektörler, hem büyüklük hem de yön içeren niceliklerdir ve bu özellikleriyle skalerlerden ayrılır. Bileşenlerine ayrılma işlemi, bir vektörün dik eksenler üzerindeki izdüşümlerini bulmayı içerir. Bu yöntem, vektörlerin toplanması, çıkarılması ve diğer işlemlerin kolaylaştırılmasını sağlar. Konu, öğrencilerin fiziksel problemleri çözmede temel beceriler kazanmasına yardımcı olur.

• Vektörler, büyüklük ve yön ile tanımlanan fiziksel niceliklerdir.
• Bir vektör, x ve y eksenleri üzerinde bileşenlerine ayrılabilir.
• Bileşenler, vektörün başlangıç noktasına göre dik izdüşümleridir.
• Bileşenler bulunurken trigonometrik fonksiyonlar (sinüs ve kosinüs) kullanılır.
• Vektörün büyüklüğü ve yönü, bileşenlerinden geri hesaplanabilir.
• Bileşenlere ayrılan vektörler, toplama ve çıkarma işlemlerinde kolaylık sağlar.
• Koordinat sisteminde pozitif ve negatif yönler, bileşenlerin işaretini belirler.

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. soru: Bir drone, 50 m/s hızla doğuya doğru hareket ederken 30 m/s hızla kuzeye doğru esen rüzgarın etkisi altında kalıyor. Drone'un bileşke hızının büyüklüğü kaç m/s'dir?
A) 20
B) 40
C) 50
D) 58,3
E) 80
Çözüm: Bileşke hız, vektörel toplamayla bulunur: √(50² + 30²) = √(2500 + 900) = √3400 ≈ 58,3 m/s. Doğru cevap D'dir.

2. soru: Bir kayık, nehirde akıntıya dik olarak 4 m/s hızla hareket ediyor. Nehrin akış hızı 3 m/s olduğuna göre, kayığın yere göre hızının büyüklüğü kaç m/s'dir?
A) 1
B) 3
C) 4
D) 5
E) 7
Çözüm: Bileşke hız, dik bileşenlerden √(4² + 3²) = √(16 + 9) = √25 = 5 m/s. Doğru cevap D'dir.

3. soru: Bir futbolcu, topa 20 m/s hızla ve yatayla 37° açı yapacak şekilde vuruyor. Topun yatay bileşeninin hızı kaç m/s'dir? (cos37°=0,8)
A) 8
B) 12
C) 16
D) 20
E) 24
Çözüm: Yatay bileşen: Vx = V cosθ = 20 0,8 = 16 m/s. Doğru cevap C'dir.

4. soru: Bir uçak, 300 km/saat hızla kuzeydoğu yönünde uçuyor. Uçağın doğu ve kuzey bileşenlerinin hızları kaçar km/saattir? (√2≈1,41)
A) 150 - 150
B) 200 - 200
C) 212 - 212
D) 250 - 250
E) 300 - 300
Çözüm: Kuzeydoğu yönü 45° olduğundan bileşenler: Vx = Vy = 300 cos45° ≈ 300 0,707 ≈ 212 km/saat. Doğru cevap C'dir.

5. soru: Bir bisikletli, 10 m/s hızla batıya giderken 6 m/s hızla güneyden esen rüzgarın etkisinde kalıyor. Bisikletlinin yere göre hız vektörünün büyüklüğü kaç m/s'dir?
A) 4
B) 8
C) 10
D) 11,7
E) 16
Çözüm: Bileşke hız: √(10² + 6²) = √(100 + 36) = √136 ≈ 11,7 m/s. Doğru cevap D'dir.

6. soru: Bir yüzücü, 2 m/s hızla kuzeye doğru yüzerken 1,5 m/s hızla doğudan gelen bir akıntıya maruz kalıyor. Yüzücünün bileşke hızının yönü, kuzeydoğu yönünden kaç derece sapar?
A) 30°
B) 37°
C) 45°
D) 53°
E) 60°
Çözüm: tanθ = karşı/komşu = 1,5/2 = 0,75 → θ ≈ 37°. Doğru cevap B'dir.

Anahtar Kelimeler: 9. sınıf vektörler test çöz, vektörlerin bileşenlerine ayrılması soruları, yeni nesil fizik testleri, kazanım testleri çöz, yazılı hazırlık testleri