Atom Orbitalleri ve Elektron Dizilimi Test Çöz 9. Sınıf Kimya Çözümlü Testler
9. sınıf kimya dersinin temel konularından biri olan atom orbitalleri ve elektron dizilimi, atomun yapısını anlamada kritik bir rol oynar. Atomun çekirdeği etrafındaki elektronların dağılımını ve enerji seviyelerini açıklayan bu konu, kimyasal bağların ve elementlerin özelliklerinin anlaşılmasına yardımcı olur. Orbitallerin şekilleri, elektronların yerleşim kuralları ve periyodik tablo ile ilişkisi, bu başlık altında detaylıca işlenir. Bu temel bilgiler, ileri kimya konularına sağlam bir zemin hazırlar.
- Atom orbitalleri, elektronların bulunma olasılığının yüksek olduğu bölgelerdir.
- s, p, d ve f olmak üzere dört farklı orbital türü vardır.
- Elektron dizilimi, Aufbau kuralına göre en düşük enerjili orbitalden başlayarak yapılır.
- Pauli dışlama ilkesine göre bir orbitalde en fazla 2 elektron bulunabilir ve spinleri zıt yöndedir.
- Hund kuralı, eş enerjili orbitallere elektronların önce tek tek yerleşmesini gerektirir.
- Elektron dizilimi, elementlerin periyodik özelliklerini belirlemede önemlidir.
Çözümlü Örnek Test Soruları
1. soru: Ayşe, kimya dersinde atom orbitallerini öğrenirken s orbitalinin küresel şekilli olduğunu keşfetti. Ancak p orbitallerinin şeklini tam olarak anlayamadı. Öğretmeni, p orbitallerinin özelliklerini açıklamak için aşağıdaki bilgileri verdi. Buna göre, p orbitalleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) p orbitalleri 3 farklı yönde bulunabilir (px, py, pz)
B) p orbitallerinin her biri 2 elektron alabilir
C) p orbitalleri dairesel simetriye sahiptir
D) p orbitallerinin enerji seviyeleri s orbitalinden daha yüksektir
E) p orbitalleri loblu (dumbbell) şeklindedir
Çözüm: p orbitalleri dairesel simetriye sahip değildir, loblu (dumbbell) şeklindedir. Doğru cevap C'dir.
2. soru: Mehmet, elektron dizilimini öğrenirken 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d10 şeklinde bir dizilim gördü. Bu dizilim hangi elemente aittir?
A) Kalsiyum (Ca)
B) Çinko (Zn)
C) Argon (Ar)
D) Nikel (Ni)
E) Bakır (Cu)
Çözüm: Verilen elektron dizilimi Çinko (Zn) elementine aittir. Atom numarası 30'dur. Doğru cevap B'dir.
3. soru: Bir kimya laboratuvarında öğrenciler, farklı elementlerin elektron dağılımlarını inceliyor. Öğretmen, "Hangi elementin temel hal elektron diziliminde 4d orbitalleri tam dolu halde bulunur?" diye soruyor. Buna göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Gümüş (Ag)
B) Paladyum (Pd)
C) Kadmiyum (Cd)
D) Rutenyum (Ru)
E) İndiyum (In)
Çözüm: Kadmiyum (Cd) elementinin temel hal elektron diziliminde 4d orbitalleri tam doludur (4d10). Doğru cevap C'dir.
4. soru: Kimya öğretmeni tahtaya bir elementin elektron dizilimini yazdı: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d5. Öğrencilerden bu elementin periyodik tablodaki yerini bulmalarını istedi. Buna göre bu element ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) 4. periyot, 7B grubundadır
B) Geçiş metalidir
C) Atom numarası 25'tir
D) Manyetik özellik gösterir
E) Son katmanında 2 elektron bulunur
Çözüm: Verilen elektron dizilimi Manganez (Mn) elementine aittir. 4. periyot, 7B grubunda yer alır. Son katmanında 2 elektron bulunur (4s2). Doğru cevap A'dır çünkü 7B grubu değil, 7. gruptadır.
5. soru: Bir bilim insanı, yaptığı deneyde bir elementin 3. enerji seviyesinde toplam 9 elektron olduğunu tespit etti. Buna göre bu elementin atom numarası aşağıdakilerden hangisi olamaz?
A) 17
B) 18
C) 19
D) 20
E) 21
Çözüm: 3. enerji seviyesinde maksimum 18 elektron bulunabilir. Ancak 3. katmanda 9 elektron varsa, bu elementin atom numarası en az 19 olmalıdır (2+8+9). Bu nedenle 17 ve 18 olamaz. Doğru cevap A'dır.
Anahtar Kelimeler: 9. sınıf atom orbitalleri test çöz, elektron dizilimi test soruları, yeni nesil kazanım testleri, 9. sınıf kimya testleri, atom orbitalleri yazılı hazırlık