Atom Orbitalleri ve Elektron Dizilimi Test Çöz 9. Sınıf Kimya Çözümlü Testler
9. sınıf Kimya dersinin temel konularından biri olan "Atom Orbitalleri ve Elektron Dizilimi", atomun yapısını ve elektronların enerji seviyelerindeki dağılımını anlamamızı sağlar. Bu konu, atomların kimyasal özelliklerini ve periyodik tablodaki davranışlarını açıklamada kritik bir rol oynar. Orbitallerin şekilleri, elektronların dizilim kuralları ve enerji seviyeleri gibi temel kavramlar, kimyanın diğer konularını öğrenmek için sağlam bir temel oluşturur. Bu bilgiler, ileri seviye kimya konularını anlamak için de gereklidir.
- Atom orbitalleri, elektronların bulunma olasılığının yüksek olduğu bölgelerdir.
- s, p, d ve f olmak üzere dört temel orbital türü vardır.
- Elektron dizilimi, Aufbau kuralı, Pauli dışlama ilkesi ve Hund kuralına göre yapılır.
- Elektronlar önce düşük enerjili orbitallere yerleşir.
- Periyodik tablodaki elementlerin elektron dizilimleri, kimyasal özelliklerini belirler.
- Orbitallerin şekilleri (küresel, dumbell vb.) elektron dağılımını etkiler.
Çözümlü Örnek Test Soruları
1. soru: Ayşe, kimya dersinde atom orbitallerini öğrenirken s orbitalinin küresel şekilli olduğunu keşfetti. Ancak p orbitallerinin şeklini tam olarak anlayamadı. Öğretmeni, p orbitallerinin özelliklerini açıklamak için aşağıdaki soruyu sordu: "p orbitalleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?"
A) p orbitalleri 3 farklı yönde bulunabilir (px, py, pz)
B) p orbitalleri dümbelek şeklindedir
C) p orbitalleri en fazla 6 elektron alabilir
D) p orbitalleri l=1 kuantum sayısına karşılık gelir
E) p orbitalleri n=2 ve üzeri enerji seviyelerinde bulunur
Çözüm: p orbitalleri dümbelek şeklinde değil, balon şeklindedir. Doğru cevap B'dir.
2. soru: Mehmet, elektron dizilimini öğrenirken 26Fe atomunun elektron dağılımını yapmaya çalışıyor. Ancak son orbitalin 3d⁶ yerine 4s²3d⁴ şeklinde yazılıp yazılamayacağı konusunda kafası karıştı. Buna göre, 26Fe atomunun temel hal elektron dizilimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s² 3d⁴
B) 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s² 3d⁶
C) 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d⁶ 4s²
D) 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s¹ 3d⁵
E) 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s² 4p⁴
Çözüm: Hund kuralına göre 26Fe atomunun temel hal elektron dizilimi 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s² 3d⁶ şeklindedir. Doğru cevap B'dir.
3. soru: Bir kimya laboratuvarında öğrenciler, farklı elementlerin elektron dizilimlerini inceliyorlar. Öğretmen, "Aşağıdaki elementlerden hangisinin temel hal elektron diziliminde yarı dolu orbital bulunmaz?" sorusunu yöneltti.
A) 7N (Azot)
B) 24Cr (Krom)
C) 29Cu (Bakır)
D) 17Cl (Klor)
E) 15P (Fosfor)
Çözüm: Cl (Klor) atomunun temel hal elektron diziliminde yarı dolu orbital bulunmaz. Doğru cevap D'dir.
4. soru: Kimya öğretmeni tahtaya bir orbital diyagramı çizdi ve öğrencilerden bu diyagramın hangi elemente ait olduğunu bulmalarını istedi. Diyagramda son orbital 4d⁵ şeklinde gösterilmişti. Buna göre bu element aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) 41Nb (Niyobyum)
B) 42Mo (Molibden)
C) 43Tc (Teknesyum)
D) 44Ru (Rutenyum)
E) 45Rh (Rodyum)
Çözüm: 4d⁵ orbitali, molibden (42Mo) elementinin elektron diziliminde bulunur. Doğru cevap B'dir.
5. soru: Elektronik cihaz üretiminde kullanılan bir elementin atom numarası 35'tir. Bu elementin temel hal elektron diziliminde kaç tane tam dolu orbital bulunur?
A) 9
B) 10
C) 11
D) 12
E) 13
Çözüm: Atom numarası 35 olan Br (Brom) elementinin elektron dizilimi 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s² 3d¹⁰ 4p⁵ şeklindedir. Tam dolu orbital sayısı 11'dir (1s², 2s², 2p⁶, 3s², 3p⁶, 4s², 3d¹⁰). Doğru cevap C'dir.
Anahtar Kelimeler: 9. sınıf atom orbitalleri test çöz, elektron dizilimi test soruları, yeni nesil kimya testleri, kazanım testleri 9. sınıf, atom yapısı test çöz