Temel Ve Türetilmiş Nicelikler Test Çöz 9. Sınıf Fizik Kuvvetler Soruları

9. sınıf Fizik dersinde temel ve türetilmiş nicelikler, fiziksel büyüklüklerin sınıflandırılması ve ölçüm birimleri açısından önemli bir konudur. Temel nicelikler, diğer büyüklüklerin tanımlanmasında kullanılan ve bağımsız olan niceliklerdir. Türetilmiş nicelikler ise temel niceliklerin matematiksel kombinasyonlarıyla elde edilir. Kuvvet, türetilmiş bir nicelik olup hem büyüklük hem de yön içeren vektörel bir büyüklüktür. Bu konu, fiziksel olayların analizinde ve günlük hayattaki uygulamaların anlaşılmasında temel oluşturur.

• Temel nicelikler: Uzunluk (metre), kütle (kilogram), zaman (saniye), sıcaklık (kelvin), akım şiddeti (amper), ışık şiddeti (candela) ve madde miktarı (mol).
• Türetilmiş nicelikler: Hız (m/s), ivme (m/s²), kuvvet (newton), enerji (joule), güç (watt) gibi temel niceliklerin kombinasyonlarıyla oluşur.
• Kuvvet, bir cismin hareket durumunu veya şeklini değiştiren etkidir ve "F" ile gösterilir.
• Vektörel büyüklükler (kuvvet gibi) büyüklük, yön ve doğrultu ile ifade edilir.
• SI birim sisteminde kuvvetin birimi newton (N) olup 1 N = 1 kg·m/s² şeklinde tanımlanır.
• Kuvvet ölçümü dinamometre ile yapılır ve dengelenmiş kuvvetler cisimlerde hareket değişikliğine yol açmaz.

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. soru: Ayşe, marketten 5 kg patates alıyor. Kasiyer, patatesleri tarttığında 49 N ağırlık ölçüyor. Ayşe, bu durumu fizik dersinde öğrendikleriyle açıklamak istiyor. Patateslerin ağırlığının 49 N olmasının nedeni nedir? (Yer çekimi ivmesi g=9,8 m/s² alınacaktır.)
A) Patateslerin kütlesinin 5 kg olması
B) Yer çekimi kuvvetinin etkisi
C) Patateslerin hacminin büyük olması
D) Kasiyerin terazisinin hatalı olması
E) Patateslerin yoğunluğunun az olması
Çözüm: Ağırlık = Kütle x Yer çekimi ivmesi (W = m x g) formülüne göre, 5 kg x 9,8 m/s² = 49 N hesaplanır. Doğru cevap B'dir.

2. soru: Berk, bisikletiyle yokuş aşağı inerken hızlanıyor. Ancak yokuşun sonundaki düz yolda pedal çevirmeyi bırakınca bisiklet yavaşlıyor. Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Berk'in ağırlığının artması
B) Sürtünme kuvvetinin etkisi
C) Bisikletin tekerleklerinin küçük olması
D) Yokuş eğiminin azalması
E) Havanın direnç göstermesi
Çözüm: Bisikletin yavaşlamasının nedeni sürtünme kuvveti ve hava direncidir. Ancak en temel sebep sürtünme kuvvetidir. Doğru cevap B'dir.

3. soru: Bir inşaat işçisi, 20 kg'lık bir beton bloku 2 m yüksekliğe kaldırıyor. Yer çekimi ivmesi 9,8 m/s² olduğuna göre, işçinin yaptığı iş kaç joule'dür?
A) 40 J
B) 196 J
C) 392 J
D) 400 J
E) 784 J
Çözüm: İş = Kuvvet x Yol (W = F x d) ve Kuvvet = Kütle x Yer çekimi ivmesi (F = m x g) formüllerine göre, 20 kg x 9,8 m/s² x 2 m = 392 J hesaplanır. Doğru cevap C'dir.

4. soru: Bir öğrenci, laboratuvarda dinamometre ile farklı cisimlerin ağırlıklarını ölçüyor. Ölçümler sırasında dinamometrenin yayı esniyor. Dinamometrenin yayının esnemesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yayın kütlesinin artması
B) Cisimlerin hacminin büyük olması
C) Yayın esneklik potansiyel enerjisi kazanması
D) Yer çekimi kuvvetinin yaya etki etmesi
E) Dinamometrenin metal olması
Çözüm: Dinamometrenin yayı, uygulanan kuvvet nedeniyle esner ve esneklik potansiyel enerjisi kazanır. Doğru cevap C'dir.

5. soru: Bir araba, düz yolda 1000 N'luk sabit bir kuvvetle çekiliyor. Araba 50 metre yol aldığında yapılan iş kaç joule olur?
A) 500 J
B) 1000 J
C) 5000 J
D) 50.000 J
E) 100.000 J
Çözüm: İş = Kuvvet x Yol (W = F x d) formülüne göre, 1000 N x 50 m = 50.000 J hesaplanır. Doğru cevap D'dir.

6. soru: Bir öğrenci, sınıfta deney yaparken iki mıknatısı birbirine yaklaştırıyor. Mıknatıslar birbirini itiyor. Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mıknatısların aynı kutuplarının birbirine yaklaşması
B) Mıknatısların kütlelerinin eşit olması
C) Mıknatısların sıcaklıklarının yüksek olması
D) Mıknatısların şekillerinin benzer olması
E) Mıknatısların manyetik alanlarının zayıf olması
Çözüm: Mıknatısların aynı kutupları birbirini iter. Bu nedenle itme kuvveti oluşur. Doğru cevap A'dır.

Anahtar Kelimeler: 9. sınıf kuvvet test çöz, temel nicelikler test soruları, türetilmiş büyüklükler testi, yeni müfredat fizik testleri, yazılı hazırlık testleri