Maddelerin Tanecikli, Boşluklu ve Hareketli Yapısı Test Çöz 5. Sınıf Fen Bilimleri
5. sınıf Fen Bilimleri dersinde "Maddelerin Tanecikli, Boşluklu ve Hareketli Yapısı" konusu, maddenin temel özelliklerini anlamamızı sağlar. Bu ünitede, tüm maddelerin taneciklerden oluştuğu, bu tanecikler arasında boşluklar bulunduğu ve taneciklerin sürekli hareket halinde olduğu öğrenilir. Maddenin katı, sıvı ve gaz hallerindeki davranış farklılıkları da bu yapısal özelliklerle açıklanır. Konu, günlük hayatta karşılaştığımız birçok olayın bilimsel temelini kavramamıza yardımcı olur.
- Madde, gözle görülemeyecek kadar küçük taneciklerden oluşur.
- Tanecikler arasında boşluklar bulunur ve bu boşluklar maddenin haline göre değişir.
- Tanecikler sürekli hareket halindedir (Brown hareketi).
- Katılarda tanecikler düzenli ve sıkı, sıvılarda daha serbest, gazlarda ise tamamen dağınıktır.
- Isı alan maddelerin tanecikleri hızlanır, aralarındaki boşluk artar.
- Maddenin hal değişimi, taneciklerin hareketliliği ve düzeniyle ilişkilidir.
- Gazların sıkıştırılabilmesi, tanecikler arasındaki boşluktan kaynaklanır.
Çözümlü Örnek Test Soruları
1. soru: Ayşe, annesinin çay demlerken şekeri karıştırdığını gözlemledi. Şekerin çay içinde görünmez hale geldiğini fark etti. Bu olayla ilgili aşağıdaki soruyu cevaplayın:
Şekerin çay içinde görünmez hale gelmesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şekerin çay tarafından yok edilmesi
B) Şeker taneciklerinin çay molekülleri arasına dağılması
C) Şekerin buharlaşarak uzaklaşması
D) Çayın renginin şekeri gizlemesi
Çözüm: Şekerin çayda görünmez hale gelmesi, taneciklerin çay molekülleri arasına dağılmasıyla açıklanır. Bu bir çözünme olayıdır. Doğru cevap B'dir.
2. soru: Berk, sınıfta yapılan bir deneyde balonun şişmesini gözlemledi. Öğretmeni, balonun içine hava üflemek yerine bir şişedeki sirke ve karbonat karışımının üzerine geçirdiğinde balonun şiştiğini gösterdi. Bu deneyle ilgili soru:
Balonun şişmesine neden olan olay aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sirkenin balonu eritmesi
B) Karbonatın balona yapışması
C) Sirke ve karbonatın tepkimesi sonucu gaz çıkışı olması
D) Balonun kendiliğinden genleşmesi
Çözüm: Sirke ve karbonatın kimyasal tepkimesi sonucu karbondioksit gazı açığa çıkar ve balon şişer. Doğru cevap C'dir.
3. soru: Elif, yazın plajda kumların üzerinde yürürken ayaklarının battığını, ancak beton zeminde batmadığını fark etti. Bu gözlemini fen dersinde tartıştı. Buna göre:
Kumda ayakların batarken betonda batmamasının temel nedeni nedir?
A) Kum taneciklerinin arasındaki boşlukların fazla olması
B) Betonun renginin kumdan açık olması
C) Kumun ıslak olması
D) Betonun sıcaklığının yüksek olması
Çözüm: Kum tanecikleri arasındaki boşluklar, betona göre daha fazladır ve bu nedenle ayak kumda batar. Doğru cevap A'dır.
Anahtar Kelimeler: 5. sınıf maddelerin tanecikli yapısı test çöz, boşluklu ve hareketli yapı test soruları, 5. sınıf fen bilimleri kazanım testleri, yeni nesil fen testleri, yazılı hazırlık testleri