Ampul Parlaklığını Etkileyen Değişkenler Test Çöz 5. Sınıf Fen Bilimleri
5. sınıf Fen Bilimleri dersinde basit bir elektrik devresinde ampul parlaklığını etkileyen değişkenler önemli bir konudur. Bu konu, öğrencilerin elektrik devrelerinin temel prensiplerini anlamasına yardımcı olur. Devredeki ampulün parlaklığı, devreye bağlı çeşitli faktörlerden etkilenir. Bu faktörleri bilmek, öğrencilerin deneyler yaparak bilimsel süreç becerilerini geliştirmesini sağlar. Konu, günlük hayatta kullanılan elektrikli cihazların çalışma mantığını kavramak için de temel oluşturur.
- Ampul parlaklığı, devredeki pil sayısı (gerilim) ile doğru orantılıdır.
- Pillerin seri bağlanması ampul parlaklığını artırır.
- Devreye eklenen her yeni pil, ampulün daha parlak yanmasını sağlar.
- Ampul sayısı artarsa, her bir ampulün parlaklığı azalır.
- Pillerin paralel bağlanması ampul parlaklığını değiştirmez, sadece ömürlerini uzatır.
- İletken telin kalınlığı ve uzunluğu ampul parlaklığını etkiler.
- Anahtarın açık veya kapalı olması devrenin çalışmasını ve ampul parlaklığını belirler.
Çözümlü Örnek Test Soruları
1. soru: Ayşe, fen bilgisi dersinde basit bir elektrik devresi kuruyor. Devrede bir pil, iki adet ampul ve bağlantı kabloları bulunuyor. Ayşe, devredeki pil sayısını artırdığında ampul parlaklığının nasıl değişeceğini merak ediyor. Buna göre, pil sayısı artırıldığında ampul parlaklığı nasıl değişir?
A) Azalır
B) Değişmez
C) Artar
D) Önce artar sonra azalır
Çözüm: Pil sayısı artırıldığında devreye daha fazla enerji sağlanır, bu da ampul parlaklığının artmasına neden olur. Doğru cevap C'dir.
2. soru: Mehmet, bir elektrik devresinde ampul parlaklığını etkileyen faktörleri araştırıyor. Devrede kullandığı kablonun uzunluğunu artırdığında ampulün daha sönük yandığını fark ediyor. Buna göre, kablo uzunluğu ile ampul parlaklığı arasındaki ilişki nedir?
A) Kablo uzunluğu arttıkça parlaklık artar
B) Kablo uzunluğu arttıkça parlaklık azalır
C) Kablo uzunluğunun parlaklıkla bir ilişkisi yoktur
D) Kablo uzunluğu azaldıkça parlaklık azalır
Çözüm: Kablo uzunluğu arttıkça direnç artar ve ampul parlaklığı azalır. Doğru cevap B'dir.
3. soru: Zeynep, evdeki el fenerini tamir ederken devredeki ampulün parlaklığının pilin türüne göre değiştiğini fark ediyor. Alkalin pil kullandığında ampul daha parlak, şarj edilebilir pil kullandığında ise daha sönük yanıyor. Buna göre, ampul parlaklığını etkileyen faktörlerden biri nedir?
A) Pilin rengi
B) Pilin markası
C) Pilin voltajı
D) Pilin boyutu
Çözüm: Pilin voltajı arttıkça ampul parlaklığı da artar. Alkalin piller genellikle daha yüksek voltaj sağlar. Doğru cevap C'dir.
4. soru: Can, bir elektrik devresinde ampul parlaklığını artırmak için devredeki iletken telin kalınlığını değiştiriyor. İnce tel kullandığında ampul sönük, kalın tel kullandığında ise daha parlak yanıyor. Buna göre, iletken telin kalınlığı ile ampul parlaklığı arasındaki ilişki nedir?
A) Tel kalınlığı arttıkça parlaklık azalır
B) Tel kalınlığı arttıkça parlaklık artar
C) Tel kalınlığının parlaklıkla bir ilişkisi yoktur
D) Tel kalınlığı azaldıkça parlaklık artar
Çözüm: Tel kalınlığı arttıkça direnç azalır ve ampul parlaklığı artar. Doğru cevap B'dir.
5. soru: Elif, bir elektrik devresinde ampul parlaklığını etkileyen değişkenleri araştırırken devredeki ampul sayısını artırıyor. Tek ampul kullandığında parlaklık yüksek, iki ampul seri bağladığında ise parlaklığın azaldığını gözlemliyor. Buna göre, seri bağlı ampul sayısı artırıldığında parlaklık nasıl değişir?
A) Artar
B) Azalır
C) Değişmez
D) Önce artar sonra azalır
Çözüm: Seri bağlı ampul sayısı artırıldığında toplam direnç artar ve parlaklık azalır. Doğru cevap B'dir.
6. soru: Deniz, bir elektrik devresinde ampul parlaklığını etkileyen faktörleri araştırırken devredeki anahtarı açıp kapıyor. Anahtar kapalıyken ampul yanıyor, açıkken ise sönüyor. Buna göre, anahtarın konumu ampul parlaklığını nasıl etkiler?
A) Anahtar kapalıyken parlaklık artar
B) Anahtar açıkken parlaklık artar
C) Anahtarın konumunun parlaklıkla bir ilişkisi yoktur
D) Anahtar kapalıyken parlaklık sıfır olur
Çözüm: Anahtar kapalıyken devre tamamlanır ve ampul yanar, açıkken devre kesilir ve ampul söner. Doğru cevap A'dır.
Anahtar Kelimeler: 5. sınıf elektrik devresi test çöz, ampul parlaklığı test soruları, yeni nesil fen testleri, basit elektrik devresi kazanım testleri, 5. sınıf fen bilimleri testleri