Atom Orbitalleri ve Elektron Dizilimi Test Çöz 9. Sınıf Kimya

9. sınıf kimya dersinde atom orbitalleri ve elektron dizilimi, atomun yapısını anlamada temel bir konudur. Bu ünite, elektronların enerji seviyelerindeki dağılımını, orbital türlerini (s, p, d, f) ve elektronların bu orbitallerde nasıl yerleştiğini açıklar. Atom modellerinin gelişim sürecinden yola çıkarak, modern atom teorisinin temelini oluşturan kuantum mekaniği kavramlarına giriş yapılır. Öğrenciler, elementlerin periyodik tablodaki konumlarıyla elektron dizilimleri arasındaki ilişkiyi keşfeder ve kimyasal bağların oluşumunu anlamaya hazırlanır.

Özet Bilgi

• Atom orbitalleri, elektronların bulunma olasılığının yüksek olduğu bölgelerdir.
• Başlıca orbital türleri: s (küresel), p (dumbbell şeklinde), d ve f (daha karmaşık yapıda).
• Elektron dizilimi, atomdaki elektronların enerji seviyelerine ve orbitallere dağılımını gösterir.
• Pauli Dışlama İlkesi: Bir orbitalde en fazla 2 elektron bulunabilir ve spinleri zıt yöndedir.
• Hund Kuralı: Eş enerjili orbitallere elektronlar önce tek tek yerleşir, sonra eşleşir.
• Elektron dizilimi yazarken önce düşük enerjili orbitaller doldurulur (Aufbau İlkesi).

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. soru: Bir atomun temel hal elektron dizilimi 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s² 3d¹⁰ 4p⁵ şeklindedir. Bu atomun periyodik cetveldeki yeri nedir?
A) 4. periyot, 2A grubu
B) 4. periyot, 7A grubu
C) 5. periyot, 3A grubu
D) 3. periyot, 5A grubu
E) 4. periyot, 5A grubu
Çözüm: Son elektron 4p⁵ ile dolduğu için 4. periyot, 5A grubudur. (Doğru cevap B'dir, seçenekler güncellendi.)

2. soru: 3d orbitalleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) 5 tane 3d orbitali vardır.
B) 3d orbitalleri n=3 baş kuantum sayısına sahiptir.
C) 3d orbitalleri maksimum 10 elektron alabilir.
D) 3d orbitalleri l=2 açısal momentum kuantum sayısına sahiptir.
E) 3d orbitalleri sadece 4. periyotta bulunur.
Çözüm: 3d orbitalleri 4. periyotta değil, 3. periyotta başlar. (Doğru cevap E'dir.)

3. soru: 26Fe atomunun temel hal elektron diziliminde kaç tane eşleşmemiş elektron bulunur?
A) 0
B) 2
C) 4
D) 6
E) 8
Çözüm: 26Fe: 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s² 3d⁶. 3d⁶'da 4 eşleşmemiş elektron vardır. (Doğru cevap C'dir.)

4. soru: Aşağıdaki orbitallerden hangisinin enerjisi en yüksektir?
A) 2s
B) 2p
C) 3s
D) 3p
E) 4s
Çözüm: Orbitallerin enerjisi artan baş kuantum sayısına göre yükselir. 4s en yüksek enerjilidir. (Doğru cevap E'dir.)

5. soru: Bir elementin nötral atomunun elektron dağılımında 4p orbitalleri tam dolu, 4d orbitalleri ise yarı doludur. Bu elementin atom numarası kaçtır?
A) 33
B) 41
C) 43
D) 45
E) 47
Çözüm: 4p⁶ 4d⁵ konfigürasyonu için toplam elektron sayısı 36+5=41'dir. (Doğru cevap B'dir.)

6. soru: 5B atomunun temel hal elektron diziliminde kaç tane tam dolu orbital bulunur?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
Çözüm: 5B: 1s² 2s² 2p¹. Tam dolu orbitaller 1s² ve 2s²'dir. (Doğru cevap B'dir.)

7. soru: Aşağıdaki kuantum sayılarından hangisi 4f orbitallerinden birine ait olamaz?
A) n=4, l=3, m=0
B) n=4, l=3, m=-1
C) n=4, l=2, m=+2
D) n=4, l=3, m=+3
E) n=4, l=3, m=-2
Çözüm: 4f orbitalleri için l=3 olmalıdır. l=2 olamaz. (Doğru cevap C'dir.)

8. soru: 17Cl⁻ iyonunun elektron dizilimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁵
B) 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶
C) 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s¹
D) 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d¹
E) 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s²
Çözüm: 17Cl⁻ iyonu 18 elektron alır ve 3p⁶ ile sonlanır. (Doğru cevap B'dir.)

Anahtar Kelimeler: 9. sınıf atom orbitalleri test çöz, elektron dizilimi test soruları, kazanım testleri, yazılı hazırlık testleri, ücretsiz test çöz, sınav soruları ve cevapları